Kurkuma, popularna przyprawa kuchni indyjskiej o intensywnym żółtym kolorze, nieodłączny składnik wielu potraw, ale też substancja mająca korzystny wpływ na nasze zdrowie. Za jej właściwościami prozdrowotnymi stoi kurkumina – związek chemiczny należący do polifenoli.
O historii słów kilka
Historia odkrycia kurkuminy sięga tysięcy lat. W starożytnej literaturze ajurwedyjskiej wzmianki o kurkumie, a z nią i kurkuminie, pojawiają się już od 500 roku p.n.e.
We współczesnym świecie pierwsze badania nad kurkuminą rozpoczęły się w latach 30. XX wieku. Początkowo kurkumina interesowała naukowców ze względu na jej przepiękny żółty kolor, jednak z czasem zaczęto również dostrzegać jej właściwości prozdrowotne. W latach 70. XX wieku rozpoczęto intensywne badania nad jej właściwościami przeciwnowotworowymi. W tym samym czasie, kurkuma i kurkumina nadal były szeroko wykorzystywane w medycynie tradycyjnej, w szczególności w krajach azjatyckich.
Obecnie trwają badania ze względu na jej potencjalne korzyści dla zdrowia, w tym przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, oraz zdolność do wspomagania funkcji układu sercowego- naczyniowego i mózgu.
Charakterystyka biochemiczna
Złoty kolor kurkuminy zawdzięczamy jej charakterystycznej strukturze, która składa się z dwóch reszt metoksyfenylowych i jednej reszty diafenylometanowej.
Wykazuje zdolność neutralizowania wolnych rodników i pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Ponadto ma silne działanie przeciwzapalne. Wykazano, że kurkumina jest zdolna oddziaływać z wieloma białkami i enzymami w
naszym organizmie, jak i wpływać na ekspresję genów, co przyczynia się do jej wielokierunkowego wpływu na zdrowie.
Niestety ze względu na jej biodostępność i szybkość eliminacji z organizmu wymaga odpowiedniego przygotowania przed podaniem. Dotychczas odkryto kilka sposobów by poprawić jej wchłanianie. W połączeniu z piperyną (związek chemiczny zawarty w pieprzu czarnym) jej biodostępność zwiększa się o 2000%. Warto również przyjmować ją z tłuszczami, ze względu na jej lepszą rozpuszczalność niż w wodzie.
Potężne właściwości przeciwutleniające
Kurkumina jest silnym przeciwutleniaczem, co oznacza, że neutralizuje wolne rodniki w organizmie. Wolne rodniki są związane z procesem starzenia się komórek, a także z rozwojem wielu chorób przewlekłych, takich jak choroby serca i nowotwory. Chroni również komórki przed stresem oksydacyjnym.
Przeciwzapalne działanie kurkuminy
Zdolność kurkuminy do hamowania szlaków zapalnych na poziomie molekularnym sprawia, że staje się skutecznym środkiem przeciwzapalnym. Badania sugerują, że regularne spożywanie kurkuminy może pomóc w łagodzeniu objawów stanów zapalnych, oraz przyspieszać rekonwalescencję.
Wsparcie dla układu sercowo-naczyniowego
Badania potwierdzają, że kurkumina może mieć korzystny wpływ na zdrowie serca. Jej zdolność do poprawy funkcji naczyń krwionośnych, regulacji poziomu cholesterolu i działania przeciwmiażdżycowego sprawiają, że jest obiecującym środkiem wspomagającym zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Ponadto badania na zwierzętach pokazuje, że ma działanie normotensyjne.
Potencjał przeciwnowotworowy
Jednym z najbardziej fascynujących aspektów kurkuminy jest jej potencjał przeciwnowotworowy. Badania laboratoryjne i na zwierzętach sugerują, że kurkumina może hamować wzrost komórek nowotworowych, indukować ich apoptozę i wpływać na różne szlaki molekularne związane z rozwojem nowotworu.
Wpływ na funkcje mózgu i zdrowie psychiczne
Jej wpływ na neurotrofiny, właściwości neuroprotekcyjne, oraz redukcję plak amyloidowych, powoduje, że jest przedmiotem badań w kontekście chorób neurodegeneracyjnych, takich jak otępienie. W badaniach które do tej pory zostały opublikowane, powstały przesłanki o potencjalnym działaniu poprawiającym funkcje kognitywne, takie jak pamięć i zdolność koncentracji oraz opóźniającym rozwój choroby Alzheimera.
Wspomaganie zdrowia przewodu pokarmowego
Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym kurkumina w diecie prowadzi do poprawy trawienia oraz jest istotnym wsparciem dla poprawnego funkcjonowania wątroby. Dzięki temu jest cennym elementem w diecie dla utrzymania równowagi w układzie trawiennym.
Możliwości stosowania w medycynie komplementarnej
Stosowanie kurkuminy w medycynie komplementarnej i alternatywnej staje się coraz bardziej powszechne. Suplementacja kurkuminą może być rozważana jako uzupełnienie leczenia wielu schorzeń, ale zawsze powinna być konsultowana z lekarzem.
Podsumowanie
Kurkumina, z jej niezwykłymi właściwościami zdrowotnymi, staje się kluczowym elementem wielu dziedzin, od medycyny po kuchnię. Jej potencjał przeciwnowotworowy, przeciwzapalny i neuroprotekcyjny sprawia, że jest jednym z najbardziej fascynujących składników roślinnych. Jednakże, w dążeniu do optymalnego zdrowia, zawsze warto korzystać z kurkuminy w kontekście zrównoważonej diety i stylu życia, a wszelkie zmiany powinny być omówione z profesjonalistą medycznym.
W świetle badań naukowych i długiej historii zastosowań, kurkumina pozostaje niezwykle obiecującym „złotem” zdrowia.
Źródła
- Siyu Liu, Jie Liu, Lan He, Liu Liu, Bo Cheng, Fangliang Zhou, Deliang Cao, Yingchun He, A Comprehensive Review on the Benefits and Problems of Curcumin with Respect to Human Health.
- Susan J. Hewlings, Douglas S. Kalman, Curcumin: A Review of Its Effects on Human Health.
- Diego Portes Vieira Leite i inni, Effects of Photodynamic Therapy with Blue Light and Curcumin as Mouth Rinse for Oral Disinfection: A Randomized Controlled Trial, „Photomedicine and Laser Surgery”.
- Partha Basu i inni, Clearance of cervical human papillomavirus infection by topical application of curcumin and curcumin containing polyherbal cream: a phase II randomized controlled study, „Asian Pacific journal of cancer prevention: APJCP”.
- Leda Gattoc i inni, Phase I dose-escalation trial of intravaginal curcumin in women for cervical dysplasia, „Open Access Journal of Clinical Trials”.
- Dimas Praditya i inni, Anti-infective Properties of the Golden Spice Curcumin, „Frontiers in Microbiology”.
- Karolina Jakubczyk i inni, Antioxidant Potential of Curcumin—A Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials, „Antioxidants”.
Zdjęcie w nagłówku: wirestock, Freepik